Syzyfowe prace - 1892   odcinek 5

Marcin Borowicz to syn szlachcica, który zostaje oddany do wiejskiej szkółki w celu przygotowania do nauki w gimnazjum. Chłopiec jest bardzo samotny wśród obcych ludzi w odpychającej chłodem szkole. Po jej ukończeniu przenosi się do Kielc, gdzie tym łatwiej staje się ofiarą zaborczych rusyfikatorów. Swoje zniewolenie dostrzega dopiero w atmosferze działań patriotycznych inspirowanych przez nowego kolegę, Bernarda Zygiera. Borowicz zakochuje się też w pensjonarce Birucie. Jednak po maturze dziewczyna wraz z rodziną wyjeżdża w głąb Rosji. Drugi z bohaterów, Andrzej Radek to chłopski syn, który z uporem zdobywa wiedzę. Zdarzenia, w których chłopcy wzajemnie sobie pomagają, stają się początkiem ich przyjaźni. Scenariusz powstał na podstawie powieści Stefana Żeromskiego. Kiedy jeden z uczniów, Walecki, protestuje przeciw insynuacjom profesora Kostruliewa, większość kolegów nie staje po jego stronie. Gnębieni poczuciem winy, wzniecają bunt. Marcin zostaje pobity przez zbirów ojca Biruty. Koledzy zabierają Borowicza na tajną mszę za dusze tych, którym nie było dane spocząć w ojczyźnie. Po wakacjach kilku gimnazjalistów musi karnie opuścić szkołę. W Kielcach pojawia się przeniesiony z Warszawy Bernard Zygier.